O budżecie Rzeszowa słów kilka
Rozmowa z Janiną Filipek skarbnikiem miasta Rzeszowa.
- Pani skarbnik, każdy z nas wie, co to jest budżet, zwłaszcza ten jego rodzinny. A co to jest budżet miasta Rzeszowa i z jakich części składa się?
- Urocze miasto Rzeszów to miasto na prawach powiatu. Konsekwencją tego jest podział na zadania gminne i zadania powiatowe, określone w odpowiednich przepisach prawa. Na realizację tych zadań pozyskujemy dochody bieżące i majątkowe. Dochody majątkowe to dotacje z Unii Europejskiej i budżetu państwa przeznaczone na inwestycje, dochody ze sprzedaży majątku oraz dochody z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności.
Dochodami bieżącymi budżetu są dochody niebędące dochodami majątkowymi, do których
zaliczamy m.in.: dotacje, subwencje, podatki i opłaty, w tym PIT i CIT oraz środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej.
Ogólnie mówiąc, budżet miasta jest zderzeniem potrzeb, planów i marzeń, zgłaszanych przez mieszkańców, rady osiedli, dyrektorów jednostek budżetowych i wydziałów urzędu miasta, z realnymi możliwościami. A wiemy, że marzenia z reguły przewyższają możliwości. W budżecie domowym również.
- Jak powstaje budżet miasta?
.- Prace nad budżetem rozpoczynamy już w pierwszym półroczu poprzedzającym rok budżetowy. Szczegółowe analizy wykonania budżetu po stronie dochodów i po stronie wydatków pozwalają ocenić stan faktyczny i przypuszczalne jego wykonanie na koniec roku. Uwzględniając następnie prognozowane zmiany po stronie dochodów i prognozowane zmiany zakresów rzeczowych po stronie wydatków, kreślimy ramy budżetu na następny rok.
Pierwsza przymiarka budżetu to zestawienie w liczbach zgłoszonych potrzeb podzielonych na wydatki bieżące i wydatki inwestycyjne. Po drugiej zaś stronie zestawiamy prognozowane dochody bieżące (np. z podatków i opłat lokalnych, podatku od czynności cywilnoprawnych, PIT, CIT, subwencji, dotacji) i dochody majątkowe (sprzedaż majątku i dotacje Unii Europejskiej). To porównanie zawsze zamyka się bardzo głębokim deficytem. Przykładowo, pierwsza przymiarka budżetu na 2016 r. wykazywała deficyt w wysokości 430 milionów złotych. Czyli o tyle kwota oczekiwanych wydatków była wyższa od kwoty realnie ustalonych dochodów.
„Sztuka” budżetowania to doprowadzenie do równowagi strony wpływów (dochodów i przychodów) i wypływów (wydatków i rozchodów), by zabezpieczyć prawidłowe funkcjonowanie miasta we wszystkich obszarach jego działalności. Syntetycznym wskaźnikiem sytuacji finansowej miasta jest poziom nadwyżki operacyjnej.
- Co to jest?
- Stanowi ją różnica między sumą dochodów bieżących i sumą wydatków bieżących. Większa nadwyżka operacyjna to lepsza sytuacja finansowa miasta, to większa zdolność kredytowa i większe możliwości pozyskania środków zwrotnych (kredyty, pożyczki, obligacje). Dlatego dbałość o nadwyżkę operacyjną (a więc zwiększanie dochodów bieżących bądź zmniejszenie wydatków bieżących) jest priorytetem wszystkich pracujących w jednostkach organizacyjnych miasta. Działalność każdego z nich ma bezpośredni lub pośredni wpływ na poziom nadwyżki.
- Kto zatwierdza, kto kontroluje wykonanie budżetu?
- Zrównoważony projekt budżetu, podpisany przez skarbnika miasta i zatwierdzony przez prezydenta przekazywany jest do rady miasta oraz do regionalnej izby obrachunkowej w terminie do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy. Kolejny etap to procedury, związane z jego uchwaleniem. Rozpatrują go merytoryczne komisje rady, które zgłaszają swoje wnioski o zmiany w poszczególnych pozycjach projektu budżetu. Wnioski komisji powinny być zrównoważone, tj. zwiększenie kwoty w jednej pozycji winno wskazywać zmniejszenie w innej.
Następnie komisja ekonomiczno-budżetowa, po przeanalizowaniu wniosków z poszczególnych komisji, wypracowuje opinię o budżecie i przedstawia ją radzie na sesji budżetowej. Równolegle regionalna izba obrachunkowa analizuje przedłożony projekt pod kątem zgodności z prawem i wydaje opinię: o projekcie budżetu, o możliwości sfinansowaniu deficytu przedstawionego w projekcie, o projekcie uchwały o wieloletniej prognozie finansowej miasta.
Projekt budżetu wraz z autopoprawką, uwzględniającą wnioski komisji prezentowany jest przez prezydenta miasta na sesji budżetowej radzie miasta, która odbywa się najczęściej w ostatnich dniach grudnia. Budżet musi być uchwalony najpóźniej do 31 stycznia roku budżetowego. Uchwalony budżet stanowi podstawę do prowadzenia gospodarki finansowej przez wszystkie jednostki organizacyjne urzędu miasta.
Kontrolę budżetu prowadzi regionalna izba obrachunkowa, Najwyższa Izba Kontroli, urząd skarbowy oraz Podkarpacki Urząd Wojewódzki.
- A czy w nim są możliwe zmiany?
- Tak, są możliwe poprzez odpowiednie zarządzenia prezydenta oraz uchwały rady miasta.
- Na koniec poproszę o kilka danych o tegorocznym budżecie.
- Dochody i przychody łącznie wynoszą 1 137 829 566 zł. Dochody w wysokości 1 024 186 566 zł pozyskujemy z 68 różnych źródeł, a największe z nich to: subwencja ogólna, podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek dochodowy od osób prawnych, podatek od nieruchomości, dotacje celowe, w tym środki otrzymywane z budżetu Unii Europejskiej, przychody zapisane w budżecie, czyli emisja obligacji komunalnych, kredyt planowany do zaciągnięcia w Europejskim Banku Inwestycyjnym oraz pożyczki, to kwota ponad 113 milionów złotych. Pozwalają one na zrównoważenie budżetu.
Wydatki i rozchody razem to 1 137 829 566 zł. Wydatki bieżące w wysokości ponad 791 milionów złotych zabezpieczają funkcjonowanie 114 jednostek organizacyjnych, w których zatrudnienie znalazło 7 555 osób. Na terenie miasta funkcjonuje 91 placówek oświatowych, w których pracuje 3 627 nauczycieli. Dodam, że blisko połowę (48 proc.) wydatków bieżących w mieście przeznaczamy na utrzymanie szkół i przedszkoli. Bardzo ważną grupę wydatków w budżecie Rzeszowa stanowią inwestycje w łącznej kwocie 305 milionów złotych (tj. prawie 28 proc. wydatków ogółem).
Przy konstrukcji budżetu priorytetowo traktujemy te przedsięwzięcia, które możemy realizować z udziałem środków z Unii Europejskiej. W 2016 r. zaplanowaliśmy realizację 96 takich przedsięwzięć, na łączną kwotę 127 milionów złotych.
Rozchody to kwoty naszych zobowiązań przypadające do spłaty z tytułu emisji obligacji komunalnych oraz zaciągniętych pożyczek w latach poprzednich. W 2016 roku jest to kwota prawie 42 milionów złotych.
Budżet Rzeszowa jest optymalny i zapewni sprawne funkcjonowanie naszego miasta we wszystkich dziedzinach życia publicznego.
- Serdecznie dziękuję. Józef Kanik
Dodaj komentarz